.png){kind=small}
DOSSIER Opiaten Afbouwen 2025
Het Dossier Opiaten Afbouwen bestaat uit drie gedeelten:
​
Belangenorganisatie Opiaten Afbouwen vindt het belangrijk dat er meer aandacht komt voor de problemen van mensen die opiaten-op -doktersrecept gebruiken, zowel tijdens het gebruik als tijdens het afbouwen.
Gelukkig zijn er veel mensen bij wie alles goed gaat. Maar er zijn ook mensen bij wie dat niet het geval is. De aard van de opiaten (en de bijbehorende ontwenningsverschijnselen) maakt dat, wanneer er dingen mis gaan, dit een enorme impact kan hebben op iemands leven en welzijn.
In het Dossier Opiaten Afbouwen 2025 krijgen mensen een gezicht en een stem. Zij vertellen in persoonlijke verhalen hoe ingrijpend voor hen de gevolgen waren van een verkeerde begeleiding of een verkeerd gelopen afbouwtraject.
Belangenorganisatie Opiaten Afbouwen streeft ernaar om samen met artsen, begeleiders en de verslavingszorg te werken aan een effectievere begeleiding en een betere behandeling voor mensen die opiaten-op-doktersrecept gebruiken en/ of afbouwen.​
Wij hopen dat het Dossier Opiaten Afbouwen 2025 inzicht kan geven in waar eventuele knelpunten zitten en waar verbetering mogelijk is.
Het Dossier wordt regelmatig aangevuld.
​
Zo fout kan het gaan
Een totaal mislukt afbouwtraject
Afbouwen zonder begeleiding cq. kennis van zaken van de huisarts: alles wat fout kon gaan ging fout. "Ik sprong door het huis als een aap met vlooien, ik zuchtte en kermde van ellende. Ik kon geen seconde stil zitten. Totale wanhoop. Mijn huisarts was heel meelevend, maar kennis over afbouwen van opiaten had ze niet. Ondanks dat ze al minstens 25 jaar huisarts is. Het was de hel."
Te snel minderen fentanyl
“Ik gebruikte 75mcg langwerkende fentanylpleisters. Na een zware operatie waarbij zenuwschade was ontstaan besloot een vervangend arts de dosering te verlagen van 75mcg naar 50mcg. Er werd verder geen woord aan vuil gemaakt, ik moest het zelf maar uitzoeken.
Toen begon het afkicken. Ik dacht dat ik dood ging en dat scheelde ook echt niet veel.”
Te snel stoppen fentanyl, met extreme gevolgen
"De dokter stelde een afbouwschema voor, dat was in 3 weken van 37.5 mcg fentanyl pleister naar nul. Het eindigde met een ziekenhuisopname vanwege extreem zware ontwenningsverschijnselen. Ik was op dat moment al 6 of zeven dagen wakker. Ik kon niet eens meer praten, ik was dood en doodziek. Voor mij hoefde het leven echt niet meer."
Oxycodon... in plaats van een MRI
"Ik had langdurig veel pijn. Toen ik vroeg om een MRI, schreef de huisarts oxycodon voor, zonder rekening te houden met mijn verslavingsverleden.
​
Vervolgens werd ik door zowel de huisarts als de apotheker behandeld als een junk; ik kreeg voortdurend te horen dat ik moest stoppen. Als ik dan vroeg hoe, zeiden ze: met een afbouwschema. Maar dat afbouwschema heb ik nooit gekregen."
Oxycodon: cold turkey via de huisarts
'Ik gebruik al twee jaar 50 mg oxycodon per dag. Maar nu stopt mijn huisarts abrupt met voorschrijven. Afbouwen vindt ze niet nodig, ik kan gewoon stoppen, want die ‘spookverhalen’ over afkickverschijnselen kloppen niet.
Als ik veel pijn heb, mag ik Naproxen gebruiken, maar voor oxycodon worden geen herhaalrecepten meer uitgeschreven. Ik heb nog voor 5 dagen oxycodon in huis... Ik weet echt niet wat ik nu moet beginnen.'
In vier dagen van 50 mg oxycodon naar nul
Nadine gebruikte vijf maanden oxycodon. Van haar nieuwe huisarts moest ze in vier dagen tijd ‘afbouwen’ van 50 mg oxycodon per dag naar nul. Een verslavingsarts bood de huisarts advies aan over een rustiger afbouwtraject. Maar dit aanbod werd geweigerd: de opiaten moesten ogenblikkelijk gestopt worden, liefst per direct. Nadine belandde doodziek op de Eerste Hulp; de dienstdoende arts was zo geschokt dat hij een klacht indiende tegen Nadine's huisarts.
DOSSIER Onkunde, stigmatisering, wreedheid
Er zijn huisartsen (uit onkunde of uit wreedheid?) patiënten veel te snel laten afbouwen.
Sommige huisartsen weigeren een intercollegiaal consult aan te vragen met de verslavingszorg, terwijl de patiënt duidelijk aangeeft dat het niet goed gaat met het afbouwen.
​
Stigmatisering speelt hierbij vaak een rol.
In vier dagen van 50 mg oxycodon naar nul
Onkunde, wreedheid
Nadine kreeg van haar nieuwe huisarts te horen dat haar medicatie per direct zou worden gestopt: in vier dagen tijd moest ze ‘afbouwen’ van 50 mg oxycodon per dag naar nul. Nadine eindigde bij de spoedeisende hulp.
De dienstdoende arts heeft een klacht ingediend tegen Nadine’s nieuwe huisarts: Nadine is bekend met epilepsie en had gemakkelijk een aanval kunnen krijgen door te snel afbouwen.
Oxycodon: cold turkey via de huisarts
Onkunde , wreedheid, stigmatisering
Na twee jaar 50 mg oxycodon per dag te hebben voorgeschreven, stopt mijn huisarts abrupt met voorschrijven. Afbouwen vindt ze niet nodig, ik kan gewoon stoppen, want die ‘spookverhalen’ over afkickverschijnselen kloppen niet.
Als ik veel pijn heb, mag ik naproxen gebruiken. “Je komt over als een junk….”
"Medicatie tegen ontwenningsverschijnselen bestaat niet"
Onkunde , wreedheid, stigmatisering
​​
“Ik vertelde eerlijk aan mijn huisarts dat ik AL HOE LANG oxycodon kocht op de zwarte markt en vroeg of hij mij wilde helpen met afbouwen.
Ik gebruikte 100 mg, maar hij wilde maar 60 mg per dag voorschrijven. Die 60 mg ging wekelijks met 5mg naar beneden. Dat was heel zwaar.
De huisarts zei, als het niet lukt op deze manier, dan stop ik direct alle medicatie, zet je op de wachtlijst voor de verslavingszorg (6 maanden) en ondertussen moet je zelf zorgen voor je medicatie.
Ik vroeg om medicatie om de ontwenningsverschijnselen te verzachten, maar hij zei: nee, zulke medicatie bestaat niet.”
Stigmatisering
Sommige huisartsen maken hun patiënt uit voor junk, laten duidelijk blijken dat ze hun patiënt minachten, niets waard vinden. De patiënt blijft ontredderd achter. De band tussen arts/ zorgverlener en patiënt raakt (soms onherstelbaar) beschadigd.
​
​Van de 120 respondenten van het Onderzoek Opiaten Afbouwen in Nederland geven 27 respondenten aan respectloos te zijn behandeld door hun arts.​
Behandeld als junk omdat ik oxycodon gebruik
​
Ik word door mijn apotheker regelmatig in een onderdanige, afhankelijke positie gedrukt. Net alsof hij wil laten zien dat hij degene is die bepaalt wat ik wel of niet mee krijg. Zodat ik goed begrijp dat hij me in de tang heeft. Zoals hij ooit zei: ‘Tja, ik ben natuurlijk toch jouw dealer…’ Ik voel dit als een raar soort machtsvertoon.
'Kopen op de zwarte markt ? Dat moet je zelf weten,' zei de huisarts
“Omdat ik erg veel pijn had, vroeg ik mijn huisarts om extra medicatie.
‘Ik ben je dealer niet,’ antwoordde de huisarts - die mij al vanaf mijn 23e (7 jaar) oxycodon voorschreef.
Ik vroeg: ‘Wat moet ik dan doen? Moet ik het soms gaan kopen op de zwarte markt?’ Antwoord: 'Dat moet je zelf weten.'
De zwarte markt
​Wanneer een patiënt aangeeft onvoldoende te hebben aan de pijnstilling die men voorgeschreven krijgt is het belangrijk dat de arts met de patiënt in gesprek blijft.
​​​
Verstoord contact met de arts kan een reden zijn waarom de patiënt zich wendt tot de zwarte markt.
​
Renée: mijn arts weigerde consequent het gesprek aan te gaan
"Ik heb al heel vaak aan mijn arts verteld dat dat één doosje oxycodon per week niet voldoende is. Maar hij weigerde consequent om meer voor te schrijven of om überhaupt het gesprek aan te gaan. Ik wist niet waar ik het moest zoeken van de pijn. Toen ben ik pillen gaan kopen op de zwarte markt; elke maand zes doosjes oxycodon."
'Op de zwarte markt hebben ze alles',
zei mijn huisarts
Britt heeft een verbrijzelde schouder. Maar vanwege haar verslavingsverleden krijgt ze geen pijnstillende medicatie van haar huisarts. NSAID’s mag ze niet gebruiken vanwege een maagverkleining.
“Toen ik zei dat ik echt medicatie nodig had, zei hij: “Op de zwarte markt hebben ze alles, dan ga je daar maar naar toe. Ik wens je veel succes.” Dat waren zijn letterlijke woorden. Hij stuurde me min of meer lachend de deur uit.
Sindsdien is het contact totaal verstoord. Het vertrouwen is weg. Het lijkt wel of hij er plezier in schept om mij te pesten."
Na 1 jaar abrupt stoppen, zonder afbouwen
"Toen mijn dochtertje werd geboren kreeg ik van mijn huisarts tramadol omdat ik veel pijn had vanwege
complicaties. In de periode daarna bleef hij het gewoon voorschrijven.
Maar na een jaar was het in één keer afgelopen. Hij schreef niets meer voor. Ik moest abrupt stoppen, van 4 pillen van 50 mg naar nul, zonder afbouwen. Ik had al direct afkickverschijnselen. Zware hoofdpijn, onrustig en zweten. Toen ben ik gaan kopen op de zwarte markt."
In één keer van 100 mg naar 60 mg oxycodon
“Ik bekende aan mijn huisarts dat ik oxycodon bijkocht op de zwarte markt omdat ik heel veel pijn had en wat hij voorschreef niet genoeg was. Ik vroeg of hij mij wilde helpen met afbouwen. Ik zat op 100 mg, maar hij wilde maar 60 mg per dag voorschrijven en die moest wekelijks met 5mg naar beneden. Ik hield het niet vol.
De huisarts zei, als het niet lukt op deze manier, dan stop ik direct alle medicatie, zet je op de wachtlijst voor de verslavingszorg en ondertussen moet je zelf zorgen voor je medicatie.
Ik vroeg om medicatie om de ontwenningsverschijnselen
te verzachten, maar hij zei: nee, zulke medicatie bestaat niet.”
Onderzoek Afbouwen van Opiaten in Nederland
Belangenorganisatie Opiaten Afbouwen doet ook cijfermatig onderzoek naar de ervaringen van mensen die onder begeleiding van de huisarts, apotheek, pijnarts of verslavingszorg zijn gestopt met oxycodon, fentanyl, morfine of tramadol.
