.png){kind=small}
CYP2D6 onderzoek
Wat is het CYP2D6 enzym
CYP2D6 is een enzym dat verantwoordelijk is voor het opnemen (metaboliseren) in het lichaam van zo'n 20 tot 25% van alle geneesmiddelen, o.a. opiaten, pijnmedicatie, antidepressiva, antipsychotica en bètablokkers.
In Nederland heeft zo’n 5-10% van de bevolking een traag metabolisme: dat betekent dat bij deze mensen opiaten vertraagd worden opgenomen door het lichaam. 35-45% zit tussen traag en normaal in, bij 42-58% is het tempo normaal en 2-3% heeft een ultrasnel metabolisme.​
De rol van het CYP2D6 enzym bij opiaatgebruik
​Bij een traag metabolisme wordt de standaard dosering opiaten vertraagd opgenomen. Terwijl de vorige dosis nog niet geheel is opgenomen komt de volgende er alweer aan. Het middel gaat zich opstapelen. Gevolg: het lichaam heeft meer beschikking over opiaten dan eigenlijk de bedoeling is.
Bij een ultrasnel metabolisme wordt het zo snel opgenomen dat het lichaam het ook weer snel uitscheidt: je ervaart dus minder werking.
Tijdens het gebruik of afbouwen van opiaten wordt soms een CYP2D6 onderzoek gedaan: een DNA onderzoek naar de werking van één of meerdere enzymen. Een arts kan hiertoe besluiten wanneer iemand op een andere manier dan verwacht reageert op bepaalde opiaten. Denk aan: lijken de opiaten niet te werken? Of juist veel te heftig?
Naar aanleiding van de uitslag van het onderzoek kan het afbouwbeleid worden aangepast: ga je andere medicatie nemen? Of een hogere/lagere dosis? Meer of minder slikmomenten? Ook bij afbouwen is dit belangrijk: zie de ervaringsverhalen hieronder.
Vaak zal aan mensen met een snel metabolisme een ander opiaat worden voorgeschreven, dat niet (of in mindere mate) wordt gemetaboliseerd door het CYP2D6 enzym: dit verschilt namelijk per opiaat. Tramadol en oxycodon worden gemetaboliseerd door CYP2D6; buprenorfine niet.
​​
Je arts kan voor jou een CYP2D6 onderzoek aanvragen als hij/zij denkt dat dit zinvol is. Meestal vergoedt de zorgverzekeraar de kosten. Je kunt het onderzoek ook zelf betalen; de kosten ligt rond de €180.
Het laten uitvoeren van een CYP onderzoek is vrij nieuw en staat momenteel nog niet vermeld in de richtlijnen voor het gebruiken/ afbouwen van opiaten. Mede als gevolg daarvan wordt het onderzoek nog niet op grote schaal uitgevoerd. Landelijke protocollen over wat een arts specifiek doet met de uitslag van een CYP2D6 onderzoek ontbreken nog.
​
Wel wordt er steeds meer literatuur over gepubliceerd en krijgt het onderwerp steeds meer aandacht. De verwachting is dat in de toekomst in richtlijnen zal worden opgenomen wanneer een dergelijk onderzoek moet worden uitgevoerd.
CYP2D6 onderzoek laten doen: hoe, waar
Een CYP onderzoek wordt o.a. gedaan bij het Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam. Bloedafname voor het onderzoek kan op verschillende locaties verspreid door het hele land, daarvoor hoef je niet naar het Erasmus.
https://www.erasmusmc.nl/nl-nl/patientenzorg/laboratoriumspecialismen/farmacogenetica
​
tekst gaat verder onder het plaatje
CYP2D6: ervaringen uit de praktijk
"
"Ik heb mijn DNA laten testen omdat ik altijd heel veel last had van bijwerkingen van medicijnen. Nu ik ben gestart met afbouwen van de morfine heb ik daar heel veel aan.
Het staat nu in mijn farmacogenetisch DNA paspoort dat morfine slecht of nauwelijks wordt afgebroken bij mij, waardoor ik heel langzaam moet doen.
Ik kreeg ernstige klachten, ondanks dat het al langzaam ging maar nu is duidelijk dat het nog langzamer moet. Er zijn maar heel weinig mensen die dit hebben en als je daar toevallig één van bent maar je weet dat niet, kan het behoorlijk fout gaan."
"
"Ik had een heftige reactie op een benzo; achteraf bleek dit o.a. te komen door een vertraagd metabolisme van het enzym dat dit medicijn afbreekt. Er zijn behoorlijk wat medicijnen waar ik voorzichtig mee moet zijn en/of aanpassing van de standaard dosis nodig is. Ik denk dat met zo’n onderzoek een hoop leed bespaard kan blijven."