Afbouwgids Oxycodon

Ervaringsdeskundigen
helpen je verder

Snelmenu: ga direct naar

• Oxycodon

• Gewenning, afhankelijkheid

• Redenen om te stoppen

• Begeleiding

• Afbouwtempo

• Afbouwen met oxycodon

• Andere afbouwmethodes

• Afbouwschema

• Ontwenningsverschijnselen

• Medicatie

• Het laatste stukje afbouwen

• Lotgenotencontact

• Ervaringsverhalen

Oxycodon

Oxycodon is een sterkwerkend opiaat: het heeft dezelfde werking als heroïne en is minstens even verslavend. Dit risico ontstaat al binnen twee tot vier weken. Hoe langer je het gebruikt, hoe moeilijker het wordt om te stoppen. Langzaam afbouwen is noodzakelijk.

Oxycodon blokkeert de pijnsignalen in de hersenen; de pijn is er nog wel, maar je voelt het niet meer. Oxycodon heeft geen genezende werking.

Oxycodon wordt voorgeschreven bij extreme pijn, bijvoorbeeld na een operatie of na een ongeval, en als pijnstiller bij kanker.

Oxycodon wordt ook voorgeschreven bij chronische pijn. Maar daarvoor helpt oxycodon niet, zeker niet op de lange termijn. Artsen weten dat; toch wordt het nog steeds veel voorgeschreven.

Momenteel worden huisartsen gestimuleerd om het zo min mogelijk voor te schrijven en bestaande gebruikers 'aan te moedigen' om te stoppen. Soms worden herhaalrecepten abrupt stopgezet.
Zie: Begeleiding: Wat als het mis gaat >>

Gewenning afhankelijkheid

Gewenning, afhankelijkheid

Lichamelijke gewenning

Hoe langer je oxycodon gebruik en hoe hoger de dosering, hoe meer je lichaam aan het middel gewend raakt. Je hebt steeds meer oxycodon nodig om de pijn te onderdrukken en je goed te voelen.

Oxycodon is eigenlijk alleen geschikt en effectief bij kortdurend gebruik. Toch zijn er veel mensen die het langdurig gebruiken, met alle nadelen van dien.

Toch blijven veel artsen het voorschrijven en veel patiënten blijven erom vragen. Patiënten doen dit omdat men bang is om weer pijn te krijgen. Men is er vaak van overtuigd dat er geen alternatief is voor oxycodon en dat doorgaan met oxycodon de enige optie is.

Geestelijke afhankelijkheid

Het innemen van oxycodon kan iets worden waar je naar uitkijkt. Oxycodon ontspant het lichaam en geeft een rustig gevoel. Zo kan verslaving er ongemerkt insluipen.

Sommige mensen hebben meer kans op verslaving dan anderen. Mensen die in het verleden al eens verslaafd zijn geweest, problemen hebben (gehad) met alcohol of drugs lopen een groter risico. Dat geldt ook voor mensen met psychiatrische of maatschappelijk onstabiele achtergrond.

Toch loopt in principe iedereen die oxycodon gebruikt het gevaar om geestelijk afhankelijk te worden.

Redenen om te stoppen

Wanneer je oxycodon maanden of jaren gebruikt, neemt de werking af. Je hebt steeds meer nodig - maar het heeft steeds minder effect.
Oxycodon maakt op den duur het lichaam gevoeliger voor pijn en kan zelfs meer pijn veroorzaken. Dit heet sensitisatie.
Bestaande gezondheidsklachten (o.a. ademhalingsproblemen, darmproblemen, epilepsie of lever- of nierfunctiestoornissen) kunnen in combinatie met oxycodon verergeren.

Gelijktijdig gebruik van oxycodon met alcohol, slaap- en kalmeringsmiddelen, antidepressiva of antipsychotica kan de onderdrukkende werking versterken, bijvoorbeeld op de ademhaling. Dit kan leiden tot zeer gevaarlijke situaties.
In het verkeer kan het gebruik van oxycodon gevaarlijk zijn; denk aan de versuffende werking die kan ontstaan, vooral wanneer je wisselende doseringen gebruikt.
Het gevaar van een overdosis is reëel. Jaarlijks sterven in Nederland tientallen mensen aan een overdosis oxycodon.

Officieel is je huisarts verantwoordelijk om jou te begeleiden tijdens het afbouwen van oxycodon. Je kunt ook afbouwen via apotheker en via de verslavingszorg (met of zonder een opname). Ook begeleiding via de pijnpoli is een mogelijkheid. De juiste begeleiding is ontzettend belangrijk.

Begeleiding

• Afbouwen via de huisarts, apotheker

De meeste mensen bouwen oxycodon af onder begeleiding van de huisarts. Het is heel belangrijk om te weten wat je mag verwachten van deze begeleiding. Begeleiding is meer dan een receptje voorschrijven!

Ga naar Begeleiding: wat mag je verwachten

Helaas ontvangt Belangenorganisatie Opiaten Afbouwen regelmatig vragen van mensen die problemen ervaren met de begeleiding via de huisarts.

Ga naar Begeleiding: Wat als het mis gaat voor een overzicht van vragen en mogelijke oplossingen.

• Afbouwen via de verslavingszorg

De meeste instellingen voor verslavingszorg zijn niet gespecialiseerd in het behandelen van mensen met een medicijnverslaving en bijkomende pijnproblemen. Voordat je een instelling voor verslavingszorg kiest, zijn er een aantal dingen die je moet uitzoeken.

De pagina Afbouwen via de Verslavingszorg: wat moet je weten, wat kun je verwachten wordt binnenkort toegevoegd.

• Afbouwen via de pijnpoli

Sommige mensen bouwen af via de pijnpoli. Maar niet alle pijnpoli's hebben verstand van het afbouwen van opiaten.

De pagina Afbouwen via de Pijnpoli: wat moet je weten wat kun je verwachten wordt binnenkort toegevoegd.

Afbouwtempo

Afbouwen is zwaar maar er zijn dingen die je kunt doen om het minder heftig te maken. Langzamer afbouwen geeft minder ontwenningsverschijnselen.

Langzaam afbouwen

Een langzamer tempo geeft je lichaam de tijd om te wennen aan de nieuwe situatie en tot rust te komen. Het helpt je lichaam de ontwenningsverschijnselen te verwerken en weer zelfstandig met pijn om te leren gaan zonder de hulp van oxycodon. Dat kost tijd.

Rustig afbouwen is het minst belastend voor je lichaam en daarom verstandig. Ben je op leeftijd of heb je een kwetsbare gezondheid of een gevoelig lichaam, bouw dan extra voorzichtig af en las ruime pauzes in tussen de stappen omlaag.

Langzaam afbouwen betekent niet dat je tijdens het afbouwen geen ontwenningsverschijnselen voelt. Het is normaal dat je na iedere dosisverlaging grieperig, ziek voelt. Als het goed is, is dit na twee à drie dagen voorbij. Is dat niet het geval, dan gaat het afbouwen te snel.

Snel afbouwen

Snel afbouwen is een keuze, of van jezelf, of van je arts. Als je snel afbouwt moet je daar zelf 100% achter staan.
Sta je er niet achter, zeg dat dan duidelijk tegen je arts. In principe behoort je arts hiervoor open te staan. Zeg gewoon duidelijk dat je niet zo snel wilt gaan.

Er is geen enkele reden te bedenken waarom iemand (jij) zo snel mogelijk zou moeten afbouwen. Je hebt het middel langdurig, misschien wel jaren gebruikt. En jouw arts heeft de recepten uitgeschreven! Op het moment dat je gaat afbouwen, heb je recht op inspraak in de manier waarop.

Cold turkey: doe het niet

Het is absoluut af te raden om in één keer cold turkey te stoppen met je medicatie. Dat geldt zeker als je een kwetsbaar lichaam hebt. Zit je op een hoge dosis, dan kan dit zelfs dodelijk zijn!

Mensen die cold turkey stoppen zitten meestal op een wat lagere dosis. Daarmee willen we nog niet zeggen dat het dan veilig is.

Sowieso ben je 3-5 dagen verschrikkelijk ziek: overgeven, heel je lichaam doet pijn, kruipen over de vloer van ellende, hallucinaties, nachtmerries, zelfmoordgedachten. Je kunt niet slapen. Je kunt niet eten want je houdt niets binnen. Je bent zo ziek als een hond.

Denk niet dat je na de cold turkey van alle ellende af bent. Je bent dan wel van de medicatie af, maar je voelt je absoluut niet goed. Afhankelijk van de klap die je lichaam heeft gekregen van de cold turkey kan het heel lang (weken) duren voordat je hersteld ben.

Afbouwen met oxy

Afbouwen met oxycodon

Oxycodon kan op verschillende manieren worden afgebouwd. De meeste mensen bouwen af met het middel zelf.
Je kunt ook overstappen op oxycodon druppels , taperingstrips of op buprenorfine.

Wanneer je een combinatie gebruikt van kortwerkende en langwerkende oxycodon, moet eerst alles worden overgezet naar langwerkende oxycodon. Wil je toch kortwerkende oxycodon blijven gebruiken, bijvoorbeeld omdat je last hebt van pijnaanvalllen, dan mag dat maximaal 1-2 keer per dag 5 mg zijn.

De oxycodon moet zodanig over de dag worden verspreid dat er geen momenten van ontwenning ontstaan.

Afbouwen met langwerkende oxycodon

Waarom langwerkende oxycodon?

• Je hebt de hele dag een gelijkmatige hoeveelheid oxycodon in je bloed. Dit geeft je lichaam rust.
• Het aantal innamemomenten wordt verminderd. Er is minder noodzaak om voortdurend bezig te zijn met je medicatie. Dit geeft de geest rust.

LET OP: als je een maagverkleining hebt gehad, kun je geen langwerkende oxycodon gebruiken, want dat wordt niet goed opgenomen. In dit geval is overstappen naar een opiaat in de vorm van pleisters zoals buprenorfine of een drank zoals methadon de beste oplossing.

Andere afbouwmethodes

Sommige mensen hebben tijdens het afbouwen van oxycodon veel last van ontwenningsverschijnselen. Een mogelijkheid is om over te stappen naar oxycodondruppels, taperingstrips of buprenorfine. Je kunt dit doen aan het begin van je afbouwtraject of alleen voor het laatste gedeelte.

Afbouwen met oxycodon druppels

Met oxycodondruppels (oxycodondrank) kun je lagere doseringen maken en dus kleinere afbouwstappen. Bespreek deze mogelijkheid met je voorschrijvend arts

Onze informatie over Oxycodon afbouwen met Druppels wordt binnenkort aangevuld.

Afbouwen met taperingstrips

Met taperingstrips voor langwerkende oxycodon kun je langzaam, veilig en in je eigen tempo afbouwen. Over het afbouwtempo kun je advies krijgen van de apotheker die de taperingstrips levert. Het nadeel is dat de meeste zorgverzekeraars taperingstrips niet vergoeden (behalve DSW).

Ga naar: Afbouwen met taperingstrips >>

Ervaringsverhaal: Hakken en prakken werd taperen >>

Overstappen op buprenorfine

Je kunt ook overstappen naar buprenorfine en daarmee afbouwen. Buprenorfine is een ander opiaat dat wordt gebruikt om gemakkelijker en met minder ontwenningsverschijnselen af te bouwen.
Ga naar: Afbouwen met buprenorfine >>

Afbouwschema

Welke afbouwmethode of welk middel je ook kiest, je hebt een afbouwschema nodig. Een afbouwschema maak je nooit in één keer voor het gehele afbouwtraject. Je begint met het opstellen van een globaal schema, in overleg tussen jou en je arts. Gedurende het afbouwen wordt steeds opnieuw bekeken hoe het gaat; zonodig wordt het schema bijgesteld.

• Gemiddeld wordt voor het afbouwen een dosisverlaging aangeraden van tussen de 5% en 20% van de dagdosis oxycodon die je op dat moment gebruikt.

Dit lijkt een vrij algemeen advies, maar dat komt omdat afbouwen voor iedereen anders is. Een afbouwschema dat voor de één goed is hoeft niet ook voor de ander goed te zijn. Afbouwen is ECHT maatwerk. Vandaar dat een goede begeleiding zo belangrijk is: je arts moet inzicht en ervaring hebben.

• Wanneer je bent begonnen met afbouwen merk je vanzelf of het gekozen tempo en de mate van dosisverlaging goed gekozen zijn. Is dat niet het geval, dan moet het schema worden aangepast! Jij en je arts blijven steeds zoeken naar de ideale balans tussen de dosering verlagen en de situatie draaglijk houden voor jou. Jij moet daarin een belangrijke stem hebben: jij bent immers degene die het moet doen!

• Het afbouwen moet sowieso rustig beginnen. Mocht je al direct hevige ontwenningsverschijnselen ervaren, dan betekent dat dat je te snel gaat. Vraag je arts om het tempo bij te stellen, en zeker niet te snel weer naar beneden te gaan, anders word je alleen nog maar zieker.

• Tussen de dosisverlagingen kunnen 1 tot 4 weken zitten. Ook hier is het een kwestie voorzichtig beginnen en steeds opnieuw beoordelen hoe het gaat.

• Afbouwen is geen race; het belangrijkste is om steeds te proberen de ontwenningsverschijnselen zo draaglijk mogelijk te houden.

Meer lezen over verschillende Afbouwschema's >>

Ontwenningsverschijnselen

Iedere keer als je met je dosering omlaag gaat, zul je dat voelen. Dat is niet prettig. Maar als het goed is, trekken de ontwenningsverschijnselen na een dag of 2, 3 weer weg.

Als de ontwenningsverschijnselen voor jou niet te verdragen zijn, dan is de kans groot dat de hoeveelheid waarmee je bent geminderd te groot is geweest. Het kan ook zijn dat de afbouwstap te snel is gevolgd op de vorige. Het kan natuurlijk ook een combinatie zijn.

Ontwenningsverschijnselen zijn extremer naarmate je een grotere afbouwstap maakt. Je kunt last krijgen van onrust, trillen, diarree, hartkloppingen, loopneus, niezen, rillerigheid, koorts, zweten, branderige huid, spierkrampen, hoesten, verlies van eetlust, misselijkheid en maagkrampen.

Ook sombere, depressieve gevoelens komen vaak voor. Een heel groot probleem voor de meeste mensen is slapeloosheid.

Veel mensen krijgen gedurende het afbouwen griep, keelontsteking, bijholteontsteking en/ of oorontsteking. Soms meerdere keren achter elkaar.

Wat kun je eraan doen

Medicatie tegen ontwenningsverschijnselen

Soms zijn de ontwenningsverschijnselen gewoon te heftig. Je kunt je arts vragen om medicatie om de ontwenningsverschijnselen te verminderen. Er zijn verschillende middelen die effectief zijn.

Bekijk een overzicht van medicatie die wordt voorgeschreven bij ontwenningsverschijnselen.

Medicatie bij afbouwen

Andere maatregelen

Als de stap omlaag echt te groot is geweest en je bent extreem ziek, kun je een klein stapje terug gaan, naar de vorige dosering of naar iets tussen de beide doseringen in. Maar liever doe je dit niet.
Beter is het om met behulp van medicatie door te zetten en een afbouwpauze in te lassen. Zo’n pauze kan twee weken duren of zelfs langer; dit heet stabiliseren.
Voordat je verder gaat met afbouwen moet je je minstens een week (liefst twee weken) weer redelijk goed voelen. Ga je te snel verder met afbouwen, dan word je opnieuw ziek.
Nogmaals: er is geen enkele reden om je te haasten. Hoe meer haast, hoe groter de kans op problemen!

BELANGRIJK: Spreek af met je arts dat de volgende keer de stap omlaag kleiner moet zijn en/ of minder snel moet volgen op de vorige.

Stoorzenders tijdens het afbouwen

Uit verhalen van ervaringsdeskundigen blijkt dat bepaalde factoren regelmatig tot (grote) problemen leiden bij het afbouwen. Het zijn zaken waardoor mensen afhaken, stoppen met afbouwen, hun motivatie verliezen.

Heel erg zonde, want als het afbouwen mislukt kost het veel moeite om moed te verzamelen om de draad weer op te pakken. Stuk voor stuk zijn het dingen die je van tevoren kunt zien aankomen, en iets aan zou kunnen doen.

Bekijk hier de Top 7 van belangrijkste stoorzenders tijdens het afbouwen en wat je eraan kunt doen.

Het laatste stukje afbouwen

Het laatste beetje oxycodon afbouwen is het moeilijkst. Het venijn zit in de staart, zeggen ervaringsdeskundigen. Voor je lichaam is dit een hele zware periode.

Het afbouwen van oxycodon is een enorme aanslag op je energiereserves. Ook geestelijk is het zwaar; mensen worden vaak verdrietig, depressief. Dat heeft deels met uitputting te maken, deels ook met het ‘afscheid nemen’, wegvallen van het dempende effect van de opiaten waar je aan gewend bent geraakt.

Bijkomend probleem is dat er voor het laatste stukje afbouwen geen medicatie voorhanden is in lage doseringen. Er zijn verschillende mogelijkheden om dit op te lossen.

Lotgenotencontact

Onze Besloten Facebookgroep Opiaten Afbouwen is een veilige plek waar je anderen kunt ontmoeten die, net als jij, bezig zijn met afbouwen. In een warme, vriendelijke sfeer wordt informatie uitgewisseld en ervaringen gedeeld.